Sinds de jaren 70 gaat onze gezondheid achteruit en nemen onze zorg kosten alleen maar exponentieel toe jaarlijks. In 1975 hadden slechts 15% van de Nederlanders overgewicht, nu is dat 50%. Het zelfde geld voor een chronische aandoening, 1975 had rond de 20% daar last van, nu meer dan de helft. Erger nog, onder de jeugd neemt overgewicht, obesitas en zelfs diabetes schrikbarend toe. Meer dan 10% van de jeugd van tegenwoordig heeft obesitas, dat was in 1975 minder dan 1%. Als er niks gebeurt, dan zadelen we de jeugd van tegenwoordig met een onoplosbaar probleem op in de toekomst. Maar er is hoop. De laatste 3 jaar zijn er verschillende inzichten aan het licht gekomen, die, als wij ons die aantrekken, een ommekeer teweeg kunnen brengen en de jeugd een beter toekomstperspectief kan bieden op het vlak van gezondheid.

Het gezond leven model

Gezond leven model: onderdeel 1: Schijf van 3 en elk dagdeel in beweging

De nieuwe Nederlandse Norm Gezond Bewegen, aangereikt door ACSM (American College of Sports & Medicine) en WHO (World Health Organization), geeft een op de laatste wetenschappelijke inzichten afgestemd overzicht van lichamelijke activiteiten om de systemen van ons lichaam optimaal gezond te houden.

1. Recreatief bewegen en langdurig zitten verminderen, elk dagdeel 10 a 20 minuten bewegen dus, wandelen, fietsen, enz.
2. Elke week 2 keer de spieren even trainen. Gymnastiek, fitness, Pilates, enz.
3. Elke week 2 keer uithoudingsvermogen training voor minimaal 20 minuten per keer. Joggen, voetbal, tennis, cardio fitness, badminton, spinning, enz. Door deze drie vormen van bewegen als een soort van ritueel in onze leefstijl te verankeren, houden we overgewicht weg, is de kans op diabetes minimaal tot geheel weg en verminderd de kans op hart- en vaatziekten met meer dan 50%. (zie www.bewegenismedicijn.nl)

Gezond leven model: onderdeel 2: verdubbel de consumptie van groenten en fruit

2 ons groenten en 2 stuks fruit, een advies wat ons al sinds jaar en dag verteld wordt. Uit recent Brits onderzoek blijkt dat de Nederlandse norm van 2 ons groente en twee stuks fruit veel te weinig is. Groente, groente, groente en wat fruit. Dat moet de dagelijkse mantra in alle Nederlandse huishoudens worden als het aan onderzoekers van University College Londen ligt. Wat blijkt? Mensen die dagelijks vijf porties groente (375 gram) en 300 gram fruit eten, hebben 42 procent minder kans om voortijdig te overlijden dan mensen die minder groen eten. Het Britse onderzoek is opmerkelijk omdat aan deze uitgebreide studie een doorsnee van de bevolking 8 jaar lang meedeed. Een serieus onderzoek dus, waar volgens Nederlandse experts absoluut veel waarde aan moet worden gehecht. Het onderzoek van University College London geeft duidelijk weer hoe belangrijk groente en fruit zijn. Wie veel groente en fruit eet, vermindert zijn risico op het krijgen van hart- en vaatziekten en kanker.

Gezond leven model: onderdeel 3: verminder de consumptie van suiker met 50%

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert de suikerinname met de helft te verlagen (maart 2014). In plaats van 10% van de dagelijkse calorie-inname zou suiker nog maar 5% van de totale dagelijkse calorieën mogen uit maken. Overmatig suikergebruik kan o.a. leiden tot tandbederf, hoge bloedsuiker, falende alvleesklier, diabetes, overgewicht, diabetes en versnelde veroudering van de huid en organen. De nieuwe norm komt neer op zo’n 25 gram per dag of 5,5 suikerklontje.  Het gaat daarbij niet alleen om toegevoegde suikers maar ook om bijvoorbeeld suikers die van nature in vruchtensappen zitten. Vers fruit valt hier niet onder. De WHO maakt zich ernstige zorgen over de wereldwijde suikerconsumptie. Vooral in het Westen ligt het suikerverbruik hoger dan het adviesverbruik. 

Gezond leven model: onderdeel 4: neem niet alleen voldoende fysieke rust, neem ook mentale rust

Een onderzoek naar transcendente meditatie laat zien dat deze ontspanningstechniek zwakke leerlingen kan helpen om toch hun school af te maken. Ander onderzoek laat zien dat de bloeddruk door meditatie normaliseert, evenals de van stress afhankelijke biochemische stoffen zoals cortisol, adrenaline etc. Het vermogen om meer in verbinding te komen met jezelf en beter te luisteren naar wat de conditie van je fysiologie van je vraagt, groeit eveneens. In de afgelopen decennia is er diepgaand onderzoek verricht naar de effecten en gezondheidsvoordelen van deze vorm van meditatie aan honderden universiteiten en onderzoekscentra in meer dan 30 landen. Meer dan 600 wetenschappelijke onderzoekingen hebben vele artikelen en onderzoeksrapporten opgeleverd die zijn gepubliceerd in de bekendste wetenschappelijke vakbladen. Met name het effect op stressbeheersing en het voorkomen van depressie en burnout maakt meditatie een belangrijke component van een gezond leven model.

Deze 4 onderdelen, allemaal ruimschoots wetenschappelijk in metaonderzoek, onderbouwd, reiken ons een gezond leven model waarmee we waarschijnlijk meer dan 90% van alle chronische aandoeningen kunnen voorkomen of in ieder geval de kans op het krijgen ervan kunnen minimaliseren. Ook zullen we ons energieker voelen, positiever in het leven staan, er beter uitzien, ons vitaler voelen, beter slapen, om nog maar een paar korte termijn effecten te benoemen.

Van weten naar doen

De uitdaging, dit toepassen,  elke dag, collectief. Goed voor onszelf, goed voorbeeld voor de opgroeiende jeugd, goed voor bedrijven, goed voor onderwijs, voor zorg- en welzijn, goed voor gemeenten en goed voor Nederland. Geen reden te bedenken dus om dit niet collectief toe te gaan passen. Waar ligt het probleem dan? Allereerst is dit relatief nieuwe informatie, dus heel veel mensen weten er nog niks vanaf of alleen van onderdelen hiervan. Bewustwording is dus cruciaal vanuit onderwijs, bedrijven, gemeenten, sportsector, overheid, maar vooral vanuit zorg- en welzijn. Weten is natuurlijk belangrijk, maar veel mensen die weten, doen nog steeds niet. Anders opgevoegd, beperkingen, verandering is natuurlijk op zich al lastig, druk, en ga zo maar door. Iedereen die onvoldoende investeert in zijn of haar gezondheid heeft er wel ‘goede’ redenen voor. En als de ‘ja maar’ echt over gaat in ziekte, dan is het vaak te laat, hoewel, op elke leeftijd en met elke aandoening is er nog winst te behalen met deze 4 principes toepassen. Preventief acteren op deze 4 onderdelen geeft echter veel meer en direct resultaat.

Dus, zullen we met z’n allen een kritisch kijken naar onze eigen leefstijl? Het gezond leven model is eigenlijk erg compact;

1. Elk dagdeel 10 a 20 minuten bewegen
2. Elke week 2 keer de spieren trainen
3. Elke week 2 keer minimaal 20 minuten sporten (uithoudingsvermogen trainen)
4. Elke dag 6 a7 stuks fruit en 400 gram groenten (tomaatje en komkommer in de boterhammen trommel?)
5. In ruil voor meer groenten en fruit, minder suikerhoudende producten eten en minder suiker toevoegen.
6. Neem elke dag een momentje om je gedachten even tot rust te brengen voor 5 a 10 minuutjes of meer.

EFAA is onlangs gestart met een Bewegen is Medicijn steunpunten netwerk van sportcentra en personal trainers. Voel je er wat voor om als personal trainer aan te sluiten bij deze beweging, mail naar j.vanheel@efaa.nl